سنت دینی بشارتیکی از سنتهای جاری خداوند فرستادن پیامبرانی است که وظیفه آن‌ها تنها بشارت و انذار است: «و‌ما نُرسِلُ المُرسَلینَ اِلاّ مُبَشِّرینَ و مُنذِرینَ». ۱ - قالب مفهومی قرآنهمراهی همیشگی مژده و بیم که در قالب مفهوم قرآنی بشارت و انذار بیان شده از شیوه‌های تربیتی قرآن به شمار می‌رود، [۳]
فی ظلال القرآن، ج۵، ص۲۵۷۴.
زیرا هیچ‌یک از این‌دو اصل به تنهایی برای تعادل و تکامل انسان کافی نیست. [۵]
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۱۶، ص۱۵۴، «سیری در سیره نبوی».
۲ - مقصود اصلیاز مجموع ۱۷ موردی که تبشیر و انذار پیامبران در کنار هم ذکر شده، در ۱۳ مورد بشارت بر انذار مقدم گردیده است. برخی، از این تقدم چنین برداشت کرده‌اند که مقصود اصلی خدا، مژده دادن است، [۷]
فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج۶، ص۱۵.
۲.۱ - گوهر رسالتبه هر روی سنت تبشیر و انذار، گوهر رسالت پیامبر اسلام به شمار رفته و ازاین‌رو در هر دو دوره مکی و مدنی استمرار یافته و به عنوان منصب پیامبر از آن یاد شده است: «و ما اَرسَلنکَ اِلاّ مُبَشِّرًا و‌نَذیرا». [۹]
فی ظلال القرآن، ج۵، ص۲۵۷۴.
۲.۲ - مخاطب بشارتهای پیامبرقرآن بشارتهایی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بازگو می‌کند که مخاطب آن افرادی ویژه‌اند؛ مانند: شکیبایان، فروتنان، نیکوکاران، دوری‌کنندگان از طاغوت ، بازگشتگان به سوی خدا و آنان که از بهترین سخنها پیروی می‌کنند. ۳ - بشارت به مؤمنانآیه ۱۱۲ سوره توبه ، نیز به صفات متعددی از مؤمنان اشاره کرده و به آنان مژده داده است. ۳.۱ - عظمتِ بشارتعدم ذکر چیزی که به آن بشارت داده شده برای نشان دادن عظمت بشارت دانسته شده است یا اینکه مژده در بردارنده هر خیر و سعادت و هر آن چیزی است که باعث شادی قلب و روشنی چشمهاشان شود؛ [۱۶]
ابی السعود، محمد بن محمد، إرشاد العقل السليم إلي مزايا القرآن الكريم، ج۱، ص۲۶۱.
همچنین قرآن در آیاتی چند به عنوان بشارت برای ایمان‌داران، تسلیم شدگان، نیکوکاران، و انذاری برای ظالمان معرفی شده است: «... لِیُنذِرَ الَّذینَ ظَلَموا و بُشری لِلمُحسِنین». ۴ - فهرست منابعالاتقان فی علوم‌القرآن؛ ارشادالعقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم، ابی السعود؛ اسباب النزول، واحدی؛ البرهان فی علوم القرآن؛ بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ التعریفات؛ تفسیر‌راهنما؛ تفسیر القرآنی للقرآن؛ التفسیر‌الکبیر؛ تفسیر‌مخزن العرفان در علوم قرآن؛ تفسیر المنار؛ التفسیر المنیر فی العقیدة و‌الشریعة و‌المنهج؛ تفسیر‌نمونه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، ثعالبی؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ رحمة‌من‌الرحمن فی تفسیر و اشارات القرآن؛ السیرة النبویه، ابن‌هشام؛ عمدة الحفاظ فی تفسیر اشرف الالفاظ؛ فرهنگ فارسی؛ فی ظلال القرآن؛ قاموس الکتاب المقدس؛ الکافی؛ کتاب مقدس؛ الکشاف؛ کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار؛ لغت‌نامه؛ لسان‌العرب؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ مجموعه آثار، استاد مطهری؛ معجم‌الایمان المسیحی؛ معجم الفروق اللغویه؛ معجم اللاهوت الکتابی؛ معجم مقاییس اللغه؛ مفردات الفاظ القرآن؛ المفصل فی تاریخ‌العرب قبل الاسلام؛ موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و‌العلوم؛ المیزان فی تفسیر القرآن. ۵ - پانویس
۶ - منبعدائرةالمعارف قرآن کریم، مقاله بشارت. |